Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał rację Fundacji Frank Bold i nakazał Małopolskiemu Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska (WIOŚ) ponowne rozpatrzenie wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie zanieczyszczenia powietrza w Skawinie oraz dopuszczenie organizacji do udziału na prawach strony. O pomoc w walce z nieznośnym smrodem z zakładu produkcyjnego zwrócili się do Frank Bold zdesperowani mieszkańcy.
Pod koniec sierpnia 2020 r. 135 mieszkańców Skawiny zwróciło się do Fundacji Frank Bold, organizacji prawniczej specjalizującej się w ochronie środowiska, z prośbą o wsparcie w nierównym sporze z francuską firmą Valeo, która od lat utrudnia im normalne życie, emitując dokuczliwy chemiczny odór.
Prawnicy Frank Bold wystąpili do właściwego w takim wypadku organu – WIOŚ w Krakowie – z żądaniem wszczęcia postępowania z urzędu w sprawie zanieczyszczającego przedsiębiorcy. WIOŚ, w postanowieniu podtrzymanym potem przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, odmówił interwencji, a także zakwestionował prawo fundacji do reprezentowania interesu społecznego przez uczestniczenie w takim postępowaniu na prawach strony.
– To była arbitralna i naszym zdaniem błędna decyzja urzędu. We wniosku o wszczęcie postępowania przez WIOŚ wykazaliśmy zarówno istnienie problemu z zanieczyszczeniem odorowym w Skawinie, jak i to, że za udziałem naszej organizacji w postępowaniu przemawia interes społeczny. Teraz sąd potwierdził, że mieliśmy rację i nakazał WIOŚ ponowne rozpatrzenie sprawy – skomentował Adrian Chochoł, prawnik z Frank Bold.
Zaskarżony urząd wniósł w ubiegłym tygodniu skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
– To oznacza, że inspekcja ochrony środowiska, zamiast zająć się znanym od lat w całej Skawinie problemem, dalej gra na zwłokę. Choć uciążliwość zakładu jest obiektywnie potwierdzona, m.in. przez samą spółkę, to WIOŚ nawet nie wszczął postępowania, które mogłoby doprowadzić do redukcji odoru. Biorąc pod uwagę stan faktyczny, naprawdę trudno sobie wyobrazić, że NSA przyzna WIOŚ rację, a na dalszym opóźnianiu sprawy cierpią mieszkańcy – dodał Adrian Chochoł.
W Skawinie zaczęło śmierdzieć, kiedy w 2014 r. spółka Valeo rozbudowała linię produkcyjną chłodnic samochodowych. Choć w 2015 r. z powodu tej rozbudowy rozszerzone zostało pozwolenie emisyjne (czyli pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza), na podstawie którego działał zakład, to i tak w 2018 r. spółka dopuściła się emisji substancji tym pozwoleniem nie ujętych. Gdy w 2020 r. pozwolenie w końcu wygasło, spółka wystąpiła do starosty krakowskiego o przyznanie nowego, które otrzymała w listopadzie 2021 r.
– Postępowanie w sprawie wydania pozwolenia emisyjnego z mocy prawa wyklucza możliwość udziału organizacji społecznych. Gdyby było inaczej, to jako specjaliści prawa ochrony środowiska moglibyśmy doprowadzić do wydania pozwolenia, które rzeczywiście postawi twarde warunki dla zakładu w sprawie natychmiastowego wdrożenia urządzeń redukujących odór. Starosta o to niestety nie zadbał i wydał pozwolenie, które jak dotąd nie poprawiło sytuacji mieszkańców – skomentował Adrian Chochoł.
Nie mając możliwości wzięcia udziału w samym postępowaniu, organizacja zwróciła się do starosty o udostępnienie treści wydanego już pozwolenia. Ten odmówił ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa, na którą powołuje się Valeo, anonimizując ważne elementy pozwolenia m.in. te dotyczące redukcji odoru. Prawnicy Frank Bold odwołali się od tej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO) i w połowie czerwca br. wygrali. Starosta będzie musiał ponownie rozpatrzyć ich wniosek.
– To wielowątkowa sprawa, w której nakładają się różne patologie trawiące system ochrony środowiska. Tymczasem mieszkańcy Skawiny są wyczerpani tą sytuacją. Dławiący odór sprawia, że nie mogą przebywać na zewnątrz czy nawet otworzyć okna w okresach nasilonej emisji. Żyją w ogromnym stresie, co bardzo negatywnie odbija się na ich zdrowiu psychicznym. Jako Fundacja jesteśmy zdeterminowani do użycia wszelkich dostępnych środków prawnych, by zakład wreszcie odpowiedzialnie wdrożył skuteczne działania redukujące odór. Wygrane sprawy przed WSA i SKO przybliżają nas do tego celu – zakończył Adrian Chochoł.
