25 października 2022 r. w Sejmie RP odbyło się wysłuchanie organizacji społecznych, zaangażowanych w ochronę Odry (WWF, Greenmind, OTOP, Frank Bold, Polski Związek Wędkarski, Towarzystwo Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy), zorganizowane przez klub parlamentarny Koalicja Obywatelska – Platforma Obywatelska, Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.
Na spotkaniu obecni byli posłowie i senatorowie klubu parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej, jak również klubu parlamentarnego Koalicja Polska – Polskie Stronnictwo Ludowe – Kukiz 15, koalicyjnego klubu poselskiego Lewicy (Nowa Lewica, Razem) oraz koła parlamentarnego Polska 2050.
Podniesione przez ponad 50 organizacji – zrzeszonych w Koalicji Ratujmy Rzeki oraz Koalicji Czas na Odrę wraz z Fundacją ClientEarth, Fundacją Frank Bold i Polskim Związkiem Wędkarskim – wspólne postulaty koncentrują się wokół potrzeb:
- Wstrzymania wszelkich prac i planów regulacyjnych – zaniechania budowy dróg wodnych, zbiorników wodnych i innych obiektów piętrzących na Odrze i innych rzekach i przekształcania zbiorników suchych na retencyjne. Skierowania funduszy na renaturyzację rzek, odbudowę naturalnej retencji zlewniowej, systemy oczyszczania wód przemysłowych i zasolonych.
- Przygotowania i wdrożenia programu renaturyzacji doliny Odry i zwiększenia jej odporności, wypracowanego na bazie wiedzy naukowej w gronie ekspertów.
- Objęcia rzek siecią stałego monitoringu, realizowanego przez automatyczne stacje pomiaru z systemem przesyłania danych, odpowiednio wcześnie wykrywając zaburzenia równowagi ekologicznej. Przywrócenia stałego monitoringu wszystkich wskaźników stanu środowiska wodnego, z którego zrezygnowano od 2021 r., opóźniając wykrycie zatrucia Odry.
- Przywrócenia gospodarowania wodami do zakresu właściwości ministra właściwego ds. środowiska. Aktualnie zarządzanie wodami leży w gestii ministra właściwego ds. infrastruktury, odpowiedzialnego za realizację inwestycji hydrotechnicznych i żeglugowych, a nie ochronę przyrody i środowiska.
Po przywitaniu przez Przewodniczącego klubu parlamentarnego Koalicji Obywatelskiej Borysa Budkę, Pani Posłanka Gabriela Lenartowicz omówiła wstępny raport rządowy na temat katastrofy ekologicznej rzeki Odry z propozycjami rekomendacji systemowych i zagadnień, które powinny zostać uwzględnione w ostatecznym raporcie rządowym.
Renata Bogdańska-Warmuz (Fundacja WWF Polska) omówiła wstępny raport rządowy, Przewodniczący Rady Naukowej PZW prof. Bogdan Wziątek, zobrazował stan zanieczyszczenia Odry i Kanału Gliwickiego z potencjalnymi możliwościami rozwiązania problemu, a następnie Jacek Engel, Prezes Fundacji Greenmind omówił problem zrzutów wód kopalnianych.
Radczyni prawna Magdalena Gąsowska-Paprota z Fundacji Frank Bold opowiedziała o postępowaniu szkodowym prowadzonym przez RDOŚ Wrocław, do którego Frank Bold przystąpił jako strona, także o problemie braku społecznej kontroli nad wydawaniem zgód wodnoprawnych i potrzebie usprawnienia systemu monitorowania i reagowania przez organy odpowiedzialne za stan wód.
Dr Marta Majka Wiśniewska (Fundacja Greenmind) poruszyła problematykę planów gospodarowania wodami i planów zarządzania ryzykiem powodziowym.
Justyna Choroś (Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, OTOP) ukazała katastrofę w Odrze jako problem systemowy, który może się powtórzyć i dotknąć choćby Wisłę. Poruszyła także kwestie niedopuszczenia społeczeństwa i organizacji pozarządowych do informacji i współdecydowania.
Dariusz Dziemianowicz z Polskiego Związku Wędkarskiego omówiłskutki rozproszonego systemu gospodarowanie wodami pomiędzy Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rolnictwa i Ministerstwo Infrastruktury.
Artur Furdyna z Towarzystwa Przyjaciół Rzek Iny i Gowienicy opowiedział o braku zasadności niektórych przedsięwzięć służących rozwojowi transportu towarowego na rzekach. Przypomniał także, że Odra jest jednym organizmem w ramach systemu zarządzania krajobrazem i wodą.
