Dzisiaj Komisja Europejska wspólnie z przedstawicielami państw członkowskich podjęła decyzję, w której przyjęła Konkluzje BAT dla dużych obiektów spalania energetycznego. Konkluzje te wprowadzają nowe bardziej rygorystyczne wymogi funkcjonowania m.in. dla elektrowni i elektrociepłowni, w szczególności w zakresie wielkości emitowanych zanieczyszczeń. Dzięki temu z wielu instalacji może w przyszłości wydobywać się zdecydowanie mniejsza ilość szkodliwych tlenków siarki, tlenków azotu, pyłów oraz rtęci.
Konkluzje BAT – co to jest?
Konkluzje BAT (ang. best available techniques) ustalane są na podstawie tzw. dokumentu referencyjnego BREF, sporządzanego dla określonych rodzajów działalności, który opisuje m.in. stosowane techniki w danym sektorze, aktualne poziomy emisji i konsumpcji, techniki uznawane za najlepsze dostępne techniki. Konkluzje BAT zawierają podsumowanie dotyczące najlepszych dostępnych technik w danym sektorze, w szczególności konkluzje te zawierają ich opis, informacje służące ocenie ich przydatności, poziomy emisji powiązane z najlepszymi dostępnymi technikami, powiązane poziomy konsumpcji. Przyjęte dzisiaj Konkluzje BAT między innymi zaostrzyły poziomy emisji dla tlenków siarki, tlenków azotu, pyłów w stosunku do dotychczas obowiązujących poziomów, a wynikających z dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych. Ponadto po raz pierwszy wprowadzono wiążące poziomy emisji dla rtęci.
Celem przyjętego dzisiaj dokumentu jest zmniejszenie negatywnego wpływu przemysłu na środowisko poprzez zapewnienie stosowania przez instalacje technik jak najlepszych dla środowiska, o najniższej emisji szkodliwych zanieczyszczeń.
Dokument po przyjęciu zostanie przetłumaczony i opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE. Od momentu publikacji będzie wiązał wszystkie Państwa Członkowskie i będzie stosowany bezpośrednio, bez konieczności implementacji do krajowego porządku prawnego.
Konkluzje a pozwolenia zintegrowane
Dzisiejsze Konkluzje BAT będą miały zastosowanie w obiektach i instalacjach spalających paliwa, takich jak np. elektrownie czy elektrociepłownie o mocy nie mniejszej niż 50 MWth. Konkluzje te będą stanowiły punkt odniesienie dla ustalania warunków pozwolenia dla instalacji spalania. Dotyczy to zarówno obiektów nowych, które uzyskają pozwolenie zintegrowane po publikacji Konkluzji, jak i obiektów już funkcjonujących.
W przypadku nowych instalacji, Organy administracji będą musiały ocenić w trakcie wydawania pozwolenia zintegrowanego, czy instalacja spełnia wymagania wynikające z konkluzji, w szczególności czy spełnia wymagania w zakresie wielkości emisji.
W przypadku instalacji już funkcjonujących, Organ wydający pozwolenie zintegrowane zobowiązany jest do dokonania analizy warunków pozwolenia zintegrowanego niezwłocznie po publikacji konkluzji, ale nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia publikacji. Jeżeli przeprowadzona analiza wykaże, że warunki pozwolenia spełniają wymogi wynikające z konkluzji BAT, Organ nie podejmie dalszych działań, a instalacja będzie mogła funkcjonować na dotychczasowych warunkach. Jeżeli natomiast z analizy wyniknie konieczność zmiany pozwolenia zintegrowanego, Organ w pierwszej kolejności poinformuje o tym podmiot prowadzący instalację. Następnie Organ dokonujący analizy wezwie prowadzącego instalację do wystąpienia z wnioskiem o zmianę pozwolenia w terminie roku od dnia doręczenia wezwania. W wezwaniu tym Organ powinien wskazać w jakim zakresie pozwolenie powinno zostać zmienione. Jeżeli prowadzący instalację nie wystąpi z wnioskiem o zmianę pozwolenia, pozwolenie to może zostać cofnięte lub ograniczone bez odszkodowania. Podmiot zobowiązany będzie dostosować instalację do wymogów wynikających z konkluzji BAT w terminie 4 lat od dnia publikacji Konkluzji.
Odstępstwa od Konkluzji BAT
Przepisy prawa przewidują możliwość uzyskania odstępstwa od granicznych wielkości emisyjnych (czyli najwyższych z określonych w Konkluzjach BAT wielkości emisji powiązanych z najlepszymi dostępnymi technikami). Odstępstwo może zostać udzielone tylko wtedy gdyby osiągnięcie granicznych wielkości emisyjnych prowadziło do nieproporcjonalnie wysokich kosztów w stosunku do korzyści dla środowiska ze względu na:
- położenie geograficzne danej instalacji lub lokalne warunki środowiskowe; lub
- charakterystykę techniczną danej instalacji.
Odstępstwo może zostać udzielone pod warunkiem że nie zostaną przekroczone standardy emisyjne określone w dyrektywie w sprawie emisji przemysłowych, o ile mają one zastosowanie w sprawie.
Kluczowe w tym zakresie okaże się porównanie wysokości kosztów niezbędnych do poniesienia, aby instalacja mogła osiągnąć graniczne wielkości emisyjne z korzyściami dla środowiska. Porównanie takie musi zostać przedstawione Organowi przez operatora instalacji. Porównanie to powinno opierać się na rzeczywistych i obiektywnych kosztach dostosowania instalacji. Koszty te mogą obejmować zarówno koszty inwestycyjne, jak i zwiększone koszty operacyjne. Podstawą do ustalenia kosztów może być m.in. sam dokument referencyjny BREF. W dokumencie tym oszacowano koszty zastosowania każdej z opisanych w nim technik uznanych za najlepsze dostępne techniki. Jest to oczywiście jeden ze sposobów ustalenia kosztów, jednakże koszty te zawsze winny być należycie uzasadnione i udowodnione.
Drugim elementem, który powinien zostać przedstawiony w porównaniu są korzyści dla środowiska związane z zastosowaniem wielkości emisyjnych wynikających z Konkluzji BAT. Z związku z tym, że korzyści te muszą zostać porównane z kosztami dostosowania instalacji, korzyści powinny również zostać zmonetyzowane, tj. przedstawione w wysokości środków finansowych. Najistotniejszym elementem porównania będzie prawidłowa wycena korzyści środowiskowych. Wycena ta powinna obejmować korzyści środowiskowe, w zakresie wszystkich elementów środowiska, w tym w szczególności korzystny wpływ na zdrowie i życie ludzi oraz na uprawy.
Postępowanie dotyczące wydania pozwolenia z odstępstwem toczyć się będzie z udziałem społeczeństwa.
Wpływ Konkluzji na sektor energetyczny w Polsce
Z szacunków ekspertów wynika, że znaczna większość elektrowni w Polsce w chwili obecnej nie spełnia wymagań wynikających z przyjętych dziś Konkluzji BAT. Zatem publikacja Konkluzji spowoduje, że wiele elektrowni albo będzie musiało się zmodernizować albo wystąpić o uzyskanie odstępstwa, jeżeli oczywiście będą spełniać wymogi przewidziane przez przepisy prawa dla jego uzyskania albo zakończyć działalność.
