Trybunał Sprawiedliwości UE przyznał rację polskim organizacjom ekologicznym i orzekł, że cenne gatunki roślin i zwierząt oraz ich siedliska muszą być lepiej chronione, zaś obywatele powinni mieć możliwość skarżenia przed polskimi sądami planów urządzania lasu.
Komisja Europejska wniosła sprawę (C 432/21) przeciwko Polsce w lipcu 2021 r. po otrzymaniu skarg organizacji. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, WWF Polska oraz Fundacja Frank Bold podkreślały w nich pilną potrzebę realnej zmiany w zarządzaniu lasami publicznymi.
Chodziło m.in. o nieprzestrzeganie wymogów ścisłej ochrony gatunkowej roślin i zwierząt podczas prowadzenia przez Lasy Państwowe gospodarki leśnej. Organizacje wskazywały na niezgodność polskiego prawa, a konkretnie ustawy o lasach, z unijnymi dyrektywami: ptasią i siedliskową.
– W 2017 r. polski ustawodawca wpadł na pomysł wprowadzenia przepisu, zgodnie z którym prowadzenie gospodarki leśnej zgodnie z ustalanymi przez ministra środowiska tzw. dobrymi praktykami nie narusza żadnych przepisów dotyczących ochrony przyrody – tak krajowych, jak i unijnych. W praktyce oznaczało to, że zwierzęta i drzewa w polskich lasach pozostały niemal bez ochrony. Trybunał dał dzisiaj jasno do zrozumienia, że nie ma dla takich zapisów miejsca w polskim prawie, a najcenniejsze gatunki i ich siedliska muszą być chronione – powiedział Bartosz Kwiatkowski, prawnik z Frank Bold i współautor skargi.
Komisja zarzuciła Polsce także to, że społeczeństwo nie może skarżyć przed polskimi sądami planów urządzenia lasu (tzw. PUL-i), na podstawie których prowadzona jest gospodarka leśna. Jak ważna to kwestia pokazał przykład masowych wycinek w Puszczy Białowieskiej, których nie można było powstrzymać w polskim sądzie. Ówczesna wycinka została wstrzymana dopiero po interwencji TSUE, a w międzyczasie wycięto 200 tys. m3 drzew, z czego połowę w najcenniejszych, ponadstuletnich drzewostanach.
– Polska musi teraz jak najszybciej zmienić przepisy w tym zakresie i umożliwić organizacjom ekologicznym zaskarżanie decyzji ministra zatwierdzających plany urządzania lasu. Nie powinno to być trudne – od roku w Sejmie znajduje się senacki projekt ustawy, który wystarczy uchwalić, żeby dostosować polskie prawo do standardów międzynarodowych. Standardów, które dadzą polskim obywatelom możliwość kontrolowania tego, co w dobie kryzysu klimatycznego Lasy Państwowe robią z najcenniejszymi zasobami przyrodniczymi – skomentował Bartosz Kwiatkowski.
