Mamy prawo wiedzieć co, jak i gdzie emitują zakłady przemysłowe. Dotyczy to również fabryki w Skawinie. W piątek 23 maja Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przyznał rację Fundacji Frank Bold: kluczowe informacje zawarte w pozwoleniu emisyjnym zakładu Valeo Autosystemy z 2021 roku nie mogą być utajnione. Odmawiając ich udostępnienia Starosta Krakowski i Samorządowe Kolegium Odwoławcze naruszyli prawo.
Utajnione kluczowe informacje
Każdy zakład, który zanieczyszcza powietrze, musi uzyskać pozwolenie emisyjne. To decyzja, w której określa się, jakie substancje, w jakich ilościach i na jakich warunkach można emitować, a także jakie urządzenia redukujące te emisje musi zainstalować zakład. To właśnie kwestia tych urządzeń znajduje się dziś w centrum tej sprawy.
W 2021 r. Starosta Krakowski wydał pozwolenie emisyjne dla zakładu Valeo Autosystemy w Skawinie, w którym określił, jakie urządzenia redukujące odory musi zainstalować przedsiębiorca. Fundacja Frank Bold, która od lat wspiera mieszkańców Skawiny w działaniach przeciw odorom z zakładu, wystąpiła o udostępnienie pełnej treści pozwolenia. –Spotkało się to jednak z odmową – spółka zastrzegła informacje o rodzaju emitorów, linii i urządzeniach redukujących emisje jako tajemnicę przedsiębiorstwa, a Starosta przyznał jej rację – mówi Adrian Chochoł, prawnik Fundacji Frank Bold. – Nie mogliśmy się zgodzić z taką decyzją. Te informacje są kluczowe, żeby pomóc mieszkańcom miasta, którzy na co dzień mierzą się z przykrymi zapachami z zakładu – dodaje.
Fundacja Frank Bold sprzeciwiła się utajnieniu informacji, które – jak wskazuje – zostało dokonane niezgodnie z prawem. To stanowisko potwierdził właśnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, w wyroku o sygn. akt II SA/Kr 1045/24.
Tajemnicze urządzenia i iluzoryczne rozwiązania
Problem odorów w Skawinie trwa od wielu lat. Na skutek licznych zgłoszeń mieszkańców, skarżących się na uciążliwe zapachy, w 2019 r. Burmistrz Skawiny zaapelował do Starosty Krakowskiego o zobowiązanie zakładu do sporządzenia przeglądu ekologicznego. – Jest to specjalistyczna analiza, w której bada się wpływ przedsiębiorstwa na środowisko i wskazuje sposoby jego ograniczenia – tłumaczy prawnik z Frank Bold. – Ekspertyza ta jednoznacznie potwierdziła, że instalacje Valeo mają negatywne oddziaływanie odorowe na otoczenie oraz że istnieje konieczność zainstalowania urządzeń redukujących odory – podkreśla.
Spółka Valeo zainstalowała urządzenie do redukcji emisji odorów, tzw. zimną plazmę. Umieszczono je jednak na linii produkcyjnej, odpowiadającej jedynie za 13,2 proc. całkowitej emisji odorów. Pominięto bardziej krytyczną linię, odpowiedzialną za aż 45,2 proc. całkowitej emisji[1].
– W kolejnych latach, wraz ze składaniem wniosków o nowe pozwolenia emisyjne, zakład zmienił nazwy emitorów, nazwy linii produkcyjnych a także, być może, stosowane urządzenia redukujące zanieczyszczenia odorowe. I to właśnie te kluczowe informacje z niezrozumiałych powodów zastrzegł w ostatnim wydanym pozwoleniu – informuje Adrian Chochoł. – A z zakładu jak śmierdziało, tak śmierdzi – dodaje.
Początek końca smrodu w Skawinie?
Pozwolenie emisyjne powinno zostać ujawnione przez starostę, wraz z informacjami, jakie urządzenie redukujące emisję i na których emitorach zostały zainstalowane. Informacje te będą kluczowe dla toczących się równolegle postępowań, których celem jest ograniczenie negatywnego oddziaływania zanieczyszczeń odorów na zdrowie ludzi.
– To jest sprawa dotycząca skuteczności społecznej kontroli, jawności funkcjonowania organów administracji oraz odpowiedzialności przedsiębiorstw za oddziaływanie na środowisko. Ta wygrana jest małym, ale ważnym krokiem w drodze do poprawy jakości życia mieszkańców Skawiny – przyznaje prawnik Frank Bold. – Liczymy na to, że po tylu latach problem zostanie potraktowany poważnie, a zakład podejmie realne działania, które ograniczą uciążliwości dla mieszkańców. Mieszkańcy Skawiny zasługują na czyste powietrze i życie wolne od ciągłego odoru – podkreśla Adrian Chochoł z Frank Bold.
[1] Decyzja Starosty Krakowskiego z dnia 28 sierpnia 2020 r., znak: OS.I.6224.4.2020.AM w wydania pozwolenia emisyjnego.
